Wirusowe zapalenie żołądka i jelit
Wirusowe zapalenie żołądka i jelit to choroby infekcyjne, których głównymi „sprawcami” są wirusy, np. rotawirusy, norowirusy, adenowirusy, sapowirusy i astrowirusy. Głównymi objawami wirusowego zapalenia żołądka i jelit jest wodnista biegunka i wymioty. Dodatkowo u osób zarażonych mogą występować takie objawy jak: ból głowy, gorączka i bóle brzucha, brak apetytu. Na ogół objawy pojawiają się stosunkowo szybko bo już 1 do 2 dni po zarażeniu wirusem, powodując zapalenie żołądka i mogą trwać od 1 do 10 dni, w zależności od wirusa powodującego chorobę. Badania wskazują, że okres występowania objawów wynosi ok. 3 – 4 dni. Rotawirusy są najczęstszą przyczyną ostrych biegunek u dzieci w wieku poniżej 2 lat. Adenowirusy powodują biegunki przeważnie u małych dzieci, ale także u starszych dzieci i u osób dorosłych.
Jak już wspomniano, najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia żołądka i jelit są Rotawirusy - zwłaszcza w przypadku małych dzieci. Są to wirusy należące do rodziny Reoviridae. Ich nazwa pochodzi od kulistego kształtu. W obrębie Rotawirusów występuje 7 grup antygenowych A – G. Z czego grupy powodujące zakażenia to A, B i C. Natomiast najczęściej spotykaną grupą jest A.
Wirus przenoszony jest się drogą pokarmową lub/oraz kropelkową, powoduje wymioty i biegunkę. Po wtargnięciu wirusa do organizmu, atakowane i niszczone są enterocyty wyściełające jelito cienkie, powodując wirusowe zakażenie przewodu pokarmowego. Często schorzenie to nazywane jest "grypą żołądkową", mimo, że nie ma żadnego związku z grypą. Czas inkubacji, od momentu przedostania się wirusa do organizmu, do pojawienia się pierwszych objawów, wynosi około 2 dni. Pierwszym objawem są zwykle wymioty, po których następuje biegunka, trwająca od 4 do 8 dni. Rotawirusowe zapalenie żołądka i jelit może prowadzić nawet do zgonu w przypadku dzieci, osób starszych i chorych z obniżoną odpornością. W klimacie umiarkowanym infekcje wywołane rotawirusem występują głównie w miesiącach zimowych. Prawie każde dziecko na świecie w wieku do 5 lat przeszło co najmniej jedną infekcję, spowodowaną przez rotawirusy. U dzieci hospitalizowanych z powodu zapalenia żołądka i jelit rotawirusy są wykrywane w około 50%.
Adenowirusy mogą powodować ostre zapalenie gardła, gorączkę gardłowo-spojówkową (APTT), zapalenie oskrzeli oraz zapalenie płuc. Najczęściej przenoszone są drogą kropelkową i /lub pokarmową.
Po raz pierwszy Adenowirus został wykryty w tkance migdałkowej (łac. vegetationes adenoidales) – stąd pochodzi jego nazwa. Do chwili obecnej zostało zidentyfikowanych 49 serogrup Adenowirusów. Szacuje się, że są one odpowiedzialne za 13 % wszystkich infekcji u człowieka. Natomiast około 5% ostrych zapaleń układu oddechowego u dzieci poniżej 5 roku życia jest powiązane jest z infekcją adenowirusa. Znaczenie adenowirusów w schorzeniach układu pokarmowego przez dłuższy czas było pomijane. Od tego czasu jednak udało się zidentyfikować szczepy adenowirusów powodujące zapalenie układu pokarmowego. Okazało się, że w 4 – 14% próbek pobranych od dzieci z ostrym zapaleniem układu pokarmowego, wystąpiły antygeny adenowirusa. Adenowirusy są drugą w kolejności po rotawirusach przyczyną wirusowych schorzeń układu pokarmowego. W literaturze opisane są przypadki epidemii spowodowane jelitowymi szczepami adenowirusa.
Leczenie zakażeń wywołanych Rota lub Adenowirsami w głównej mierze jest leczeniem objawowym polegającym na uzupełnianiu utraconych płynów oraz elektrolitów, oraz w celu poprawy komfortu pacjenta na podawaniu leków obniżających temperaturę. W przypadku infekcji o ostrym przebiegu występujących u dzieci oraz osób starszych niezbędna jest hospitalizacja.
Szybkie i precyzyjne wykrywanie rotawirusów i adenowirusów jest bardzo ważne w celu ustalenia etiologii zapalenia żołądka i jelit oraz związanego z tym postępowania z pacjentem. Rota i Adenowirusy rozmnażają się w jądrze komórkowym gospodarza i wykazują się silną swoistością nosiciela/gospodarza i wywołują tak zwany efekt cytopatyczny (CPE). W związku z faktem, iż bardzo trudna jest filtracja i ekstrakcja wirusa z kultur komórkowych, praktycznie niemożliwe jest odizolowanie wirusa do celów diagnostycznych w standardowych warunkach laboratorium diagnostycznego. Zamiast tego opracowano inne skuteczne metody pozwalające na stwierdzenie obecności Rota i Adenowirusów w stolcu.
Test Bioline Rota-Adeno Test wykorzystuje właśnie jedną z takich metod. Jest on szybkim immunochromatograficznym testem do jakościowego wykrywania Rota i Adenowirusów w próbkach ludzkiego kału, już w przeciągu 10 minut i charakteryzuje wysoką czułością i specyficznością a także prostotą wykonania.